ποδήλατο, τρόπος ζωής.

πρόσφατα, παρακολούθησα μια διάλεξη του anselm jappe για την αποανάπτυξη.
εντύπωση μου έκανε ένα παράδειγμα σχετικά με την παραγωγή πουκαμίσων, που χρησιμοποίησε ο anselm jappe αναφερόμενος σε όρους όπως "αφηρημένος χρόνος" συνδέοντας τον με μισθούς και παραγωγή.
χονδρικά, στο παράδειγμα αυτό, ένας ράφτης παράγει χειροποίητα ένα πουκάμισο, την ίδια ώρα που μια βιοτεχνία με χρήση μηχανών παράγει δέκα πουκάμισα. δέκα πουκάμισα παραγόμενα στην ίδια ώρα που απαιτείται για ένα χειροποίητου πουκάμισο, σημαίνει ότι κοστίζουν πάνω-κάτω το ένα δέκατο της τιμής του ενός χειροποίητου πουκάμισου.
από εκεί και πέρα σταμάτησε το μυαλό μου.

για κάποιο λόγο που δεν μπορούσα να εξηγήσω εκείνη την στιγμή,
το παράδειγμα αυτό καθ'αυτό, μου φάνηκε το λιγότερο άστοχο και ατυχές.
ή μάλλον για να είμαι ακριβής, ενστικτωδώς αποκόμισα την εντύπωση, ότι το καπιταληστρικό μοντέλο ανάπτυξης, έχει δομηθεί πάνω σε μια μεγάλη πλάνη, τόσο μεγάλη που φαίνεται αληθινή.
το ψέμα κατέρρευσε την επόμενη εβδομάδα.



τι συνέβη;
αγόρασα ένα ποδήλατο.
έλα ρε, σοβαρά; και τι μ'αυτό;

λοιπόν όταν μετακινήσαι με το ποδήλατο, συμβαίνει το εξής απλό:
η μετακίνηση στον χώρο γίνεται με τις ιδίες δυνάμεις, με την δική μου ενέργεια.
η ενέργεια, που απορρέει από μια δύναμη σε συγκεκριμένη κατεύθυνση, αρκεί και μόνο για να μετακινηθώ στον χώρο.
τελείωνε ρε παιδάκι μου, τι μας είπες τώρα;

το σημαντικό είναι το ανείπωτο.
ότι δηλαδή, ο χρόνος δεν έχει καμία, μα καμία, απολύτως σημασία.
η μετακίνηση στον χώρο, με ανάλωση ενέργειας, παράγει έργο.
το έργο αυτό δεν σχετίζεται με τον χρόνο επ'ουδενί,
ο χρόνος νοείται μόνο ως ρυθμός, έχει νόημα για μένα μόνο στην περίπτωση που θέλω να ρυθμίσω πόση ενέργεια θα σπαταλήσω σε δεδομένο σημείο της διαδρομής.
και όταν είναι η δικιά μου ενέργεια, έχω την πολυτέλεια να επιλέξω την ανάλωση που της αξίζει.
δεν με νοιάζει πόσο μακρυά είναι ο προορισμός, γιατί ο χρόνος της διαδρομής δεν με αφορά.
ίσα-ίσα περισσότερος χρόνος,
σημαίνει μεγαλύτερη απόλαυση της διαδρομής, δηλαδή με άλλα λόγια μεγαλύτερη απόλαυση της ενέργειας που αναλώνω - χαρίζω στον εαυτό μου.
η ενέργεια που απελευθερώνεται με σύνεση, βάσει των δικών μου αναγκών,
εξασφαλίζει την ύπαρξη μου, δεν με αναλώνει αυτή, εγώ την αναλώνω.

από την άλλη,
ο νοηματοδότηση του χρόνου ως οντότητα που φέρει μέσα της ενέργεια, και άρα παράγει έργο, εμπορεύσιμο, ανταλλάξιμο,
δηλαδή αυτό που έχει σφηνωθεί στο μυαλό των περισσοτέρων,
ότι ο χρόνος είναι χρήμα,
αφαιρεί από το παραγόμενο έργο την ενέργεια του,
αφαιρεί από το άτομο την διάθεση της ενέργειας σύμφωνα με τις ανάγκες του,
αφαιρεί από τις ανάγκες την διάθεση να τις επιθυμήσουμε για να τις πραγματώσουμε στην συνέχεια.

αυτή η πρωταρχική αλλοτρίωση της ενέργειας του ζώντος, σε χρόνο, μετρήσιμο, τεμαχισμένο,
συνιστά υφαρπαγή του πλούτου και μετουσίωση του σε μετρήσιμη, τεμαχισμένη, διαχειρίσιμη, τιμή.

σαν να μην έφτανε αυτό, ο χωροχρόνος, με την απάτη του τόκου επί της τιμής, αντικαταστάθηκε από τον τοκοχρόνο.

η κύλιση του χρόνου μέσω του τοκισμού και μόνο, αρκεί για να αυξήσει την τιμή και αυτή με την σειρά της τον πλούτο, το έργο που παράγεται.

για βάλε αυτό με το νου σου.
παραγωγή ενέργειας, από το πουθενά και από κανέναν, παρά μόνο από τον χρόνο, από ένα μέγεθος που επινοήθηκε για την ποσοτική αντίληψη φυσικών μεγεθών, και που ίσως κάποτε η σύγχρονη Φυσική  τον εκτοπίσει εντελώς.
μήπως τελικά ο χρόνος είναι το επέκεινα του έργου;

επανερχόμενος στο αρχικό παράδειγμα του πουκαμίσου, θα έλεγα ότι, τα δέκα πουκάμισα κοστίζουν τουλάχιστον το δεκαπλάσιο του χειροποίητου,
ή αν θέλετε, το ένα πουκάμισο κοστίζει όσο και το χειροποίητο,
αν αναλογιστεί κανείς ότι για την μηχανή
- η προσθήκη που κάνει την διαφορά στον χρόνο παραγωγής-,
κάποιοι σπατάλησαν απίστευτα μεγάλα ποσά ενέργειας και φυσικών πόρων, άλλοι για να σκάψουν στοές βαθιά στη γή,
άλλοι για να συλλέξουν το μετάλλευμα,
άλλοι για να το μορφοποιήσουν σε μηχανή,
άλλοι για να μεταφέρουν,
και κάποιοι για να εργαστούν με δαύτο.

το σενάριο να κοστίζει το πουκάμισο το ένα δέκατο της τιμής του χειροποίητου είναι ελκυστικό μόνο στην περίπτωση που αφεντικό χαρίσει τα υπόλοιπα εννιά σε όλους τους παραπάνω που εργάστηκαν για την μηχανή και όχι μόνο, αλλά αυτά θα τα πούμε μια άλλη φορά όταν θα κάνω λόγο για την χαριστικότητα, την συνειδητή ανάλωση πλούτου.

δεν τίθεται λοιπόν θέμα ισοδυναμίας χρόνου,
παρά μόνο ενέργειας, όπως πολύ καλά ξέρουμε από την Φυσική.

ο καπιταλισμός δείχνει να αδιαφορεί παντελώς γι' αυτό, οπότε είναι νομοτελειακά βέβαιο ότι όσο επικρατεί η βαρβαρότητα του,
όσο η ανάπτυξη του θανάτου υπερτερεί της ανάπτυξης της ζωής,
δεν απέχει μακρυά η κατασπατάληση κάθε διαθέσιμου πόρου στην γή.